Als je moet toezien hoe een dierbare zwaar gewond raakt of overlijdt, kan dat enorme emotionele impact hebben. Soms is die klap zo heftig, dat je er psychisch letsel aan overhoudt. In dat geval kun je mogelijk aanspraak maken op een vergoeding voor shockschade. Maar wanneer heb je daar precies recht op? En wat is eigenlijk het verschil tussen shockschade en affectieschade?

In deze blog leggen we het je uit in begrijpelijke taal, zodat je precies weet waar je staat. Deze uitleg is gebaseerd op de wet én recente rechtspraak, waaronder de uitspraak van de Hoge Raad van 11 november 2025 (vindplaats: ECLI:NL:HR:2025:1676).

Bij Boeij Letselschade Advocatuur in Helmond en Beek en Donk helpen we slachtoffers en nabestaanden met dit soort complexe schadezaken. Ons kantoor staat onder leiding van letselschade advocaat mr. Stijn Kerkhof, lid van zowel de Vereniging LSA als de Vereniging ASP — de hoogste specialisatieverenigingen binnen de letselschade. Je weet dus zeker dat jouw zaak in goede handen is.

Shockschade is een vergoeding voor psychische schade die je oploopt doordat je direct wordt geconfronteerd met een ernstig ongeval van jouw naaste of de ernstige gevolgen daarvan. Denk aan situaties zoals:

• Je ziet het ongeluk gebeuren waarbij een familielid zwaar gewond raakt.

• Je treft jouw naaste zwaargewond of overleden aan vlak na het incident.

Door deze directe confrontatie kun je bijvoorbeeld PTSS, angstklachten, paniekstoornissen of langdurige psychische problemen ontwikkelen.

Je kunt mogelijk een vergoeding voor shockschade als je aan alle onderstaande drie voorwaarden voldoet:

1. Directe confrontatie met het ongeval

Je moet het ongeluk zelf hebben gezien of direct met de ernstige gevolgen zijn geconfronteerd. Dit wordt het confrontatievereiste genoemd.
De rechtspraak is hier duidelijk over: alleen horen over het ongeval of pas veel later in het ziekenhuis komen is meestal niet genoeg. Dit volgt ook uit de recente conclusie van Advocaat-Generaal P.M. Frielink van de Hoge Raad (zie: ECLI:NL:PHR:2025:902).

2. Aantoonbare psychische aandoening

Die confrontatie moet hebben geleid tot een objectief vast te stellen psychische aandoening, zoals beschreven door een arts, psycholoog of psychiater. Dat blijkt eveneens uit eerdere recente uitspraken van de Hoge Raad, zoals ECLI:NL:HR:2022:1250 (r.o. 3.7) en ECLI:NL:HR:2023:485 (r.o. 3.7), waarin formeel wordt gesproken over: “een in de psychiatrie erkend ziektebeeld“.

Het hoeft overigens niet altijd een formele diagnose te zijn, maar het moet wél voldoende ernstig en medisch onderbouwd zijn (zie o.a. ECLI:NL:GHAMS:2024:2747 en ECLI:NL:RBOVE:2024:3223).

3. Een fout van een ander

Er moet sprake zijn van aansprakelijkheid. De veroorzaker van het ongeval moet dus juridisch gezien iets fout hebben gedaan.

Voldoe je aan deze drie voorwaarden? Dan kun je shockschade claimen bij de aansprakelijke partij.

Shockschade is een zelfstandige grondslag voor schadevergoeding. Dit betekent dat als je door een schokkende gebeurtenis geestelijk letsel oploopt, je niet alleen recht hebt op een vergoeding voor immateriële schade (zoals smartengeld), maar óók op vergoeding van alle andere schade die je daardoor lijdt. Denk hierbij aan verlies van arbeidsvermogen (inkomensverlies), medische kosten, reiskosten en toekomstschade. De wet bepaalt namelijk dat schadevergoeding zowel vermogensschade als ander nadeel omvat (Artikel 6:95 BW).

Kortom: als je shockschade hebt, kun je naast smartengeld ook vergoeding krijgen voor bijvoorbeeld inkomensverlies, medische behandelingen, reiskosten of toekomstige schade, zolang deze kosten het gevolg zijn van het opgelopen geestelijk letsel.

Affectieschade is iets anders dan shockschade. Dit is een vergoeding voor het verdriet dat je hebt omdat iemand die je lief is zéér ernstig gewond raakt of overlijdt door schuld van een ander.

Belangrijke punten:

• Je hoeft géén aantoonbare psychische aandoening te hebben.

• De vergoeding bestaat uit vaste bedragen, vastgelegd in het Besluit vergoeding affectieschade, Artikel 1

• Je moet een naaste zijn, zoals partner, ouder, kind of ander familielid (er is een lijst met rechthebbenden).

Affectieschade is geregeld in Artikel 6:107 BW (bij ernstig en blijvend letsel) en Artikel 6:108 BW (bij overlijden).

Het claimen van shockschade of affectieschade is juridisch complex. Bij Boeij Letselschade Advocatuur helpen we je stap voor stap. Je krijgt persoonlijk advies van een gespecialiseerde letselschade advocaat en je staat er nooit alleen voor.

Neem gerust contact met ons op voor een gratis oriënterend gesprek.